Palata pravosuđa (zgrada suda i zatvora)
U okviru prostorno kulturno-istorijske celine starog jezgra Zrenjanina, nalazi se Palata pravde (zgrada suda i zatvora), sagrađena u periodu od 1906 – 1908. godine. Na raspisanom konkursu Ministarstva pravde u Budimpešti, prvu nagradu za projekat zgrade županijskog suda i zatvora dobio je budimpeštanski arhitekta Šandor Ajgner.
Svojom namenom i veličinom zgrada svedoči o sve većoj ulozi Velikog Bečkereka kao administrativno upravnog i regionalnog sedišta Torontalske Županije.U okviru prostorno kulturno-istorijske celine starog jezgra Zrenjanina, nalazi se Palata pravde (zgrada suda i zatvora),sagrađenau periodu od 1906 – 1908. godine.
Na raspisanom konkursu Ministarstva pravde u Budimpešti, prvu nagradu za projekat zgrade županijskog suda i zatvora dobio je budimpeštanski arhitekta Šandor Ajgner. Svojom namenom i veličinom zgrada svedoči o sve većoj ulozi Velikog Bečkereka kao administrativno upravnog i regionalnog sedišta Torontalske Županije.
U poslednje tri decenije 19. veka do Prvog Svetskog rata, širom Austrougarske monarhije, podizane su zgrade pravosudnih organa kao deo novog pravnog sistema koji se formirao nakon Austrougarske nagodbe. Sudske palate (županijski i sreski sudovi) i zatvorske zgrade podizane su po pravilu zajedno i činili su zatvoren kompleks, što do tada nije bio slučaj.
Palata je monumentalna dvospratna građevina podužne osnove u obliku nepravilnog ćiriličnog slova P, sa veoma izduženim uličnim krilom koje je postavljeno paralelno sa tokom Begeja a na regulacionoj liniji ulice Kej 2. oktobra. U arhitekturi palate preovlađuju elementi stila neoromanike a izgrađena je u periodu kasnog istorizma. Uprkos činjenici da je zgrada suda izgrađena u jednoj već preživljenoj, zakasneloj struji akademizma i u vremenu kada secesija kao začetak modernijih shvatanja u arhitekturi, osvaja Evropu i ozbiljno uzdrmava krute obrasce akademizma, ima izuzetnu vrednost za grad Zrenjanin i njegovo okruženje. Nakon sto godina od izgradnje, zgrada suda i zatvora u Zrenjaninu uspešno zadovoljava istu namenu,kroz nekoliko državnih i pravnih sistema koji su se u međuvremenu smenjivali.
Od profanih građevina, pored Gradske kuće (nekad Županijske palate), zgrada suda i zatvora predstavlja najvrednije arhitektonsko delo u zaštićenom graditeljskom korpusu na teritoriji grada Zrenjanina. Pored istorijske i arhitektonske vrednosti, palata ima izuzetnu ambijentalnu vrednost – sa koje god strane se sagledava, pruža jedinstven prizor. Danas,uostalom kao i u prošlosti,skreće pažnju svojim dominantnim položajem u prostoru oko jezera i Malog mosta, jer redak je slučaj, čak i u većim gradovima, da postoji još negde ovako monumentalna palata namenski građena za instituciju pravosuđa.
